Het archief van Boelwerf
We schrijven 27 april 1995. De legendarische scheepswerf in Temse wordt na 165 jaar activiteit failliet verklaard. In het Waasland voltrekt zich een menselijk drama. Honderden werknemers verliezen hun job. In het kielzog van deze economische en sociale ramp dreigt ook het bedrijfsarchief verloren te gaan. Gelukkig treedt het Rijksarchief onmiddellijk en vastberaden op. In samenspraak met de curatoren verhuist een groot deel van het omvangrijke archief nog datzelfde jaar naar het Rijksarchief te Beveren. Het is maar één van de talrijke voorbeelden van bedreigde bedrijfsarchieven in Vlaanderen die door tussenkomst van het Rijksarchief de voorbije decennia gered werden.
Niettegenstaande de eigenlijke corebusiness van het Rijksarchief overheidsarchief is, bekommert de grootste archiefinstelling van België zich eveneens om waardevolle bedrijfsarchieven. De achterliggende gedachte daarbij is, dat de sociaaleconomische geschiedenis van een land, een provincie of een regio alleen geschreven kan worden, indien men ook oog heeft voor de rijke archivalia van de bedrijfswereld.
Enkel een gecombineerd onderzoek van overheids- en private archieven staat toe om de complexe historische realiteit te ontrafelen.
Het Boelwerfarchief is daarvan een goede illustratie. Dit archief vormt de getuigenis van een belangrijk scharniermoment in de industriële ontwikkeling van ons land. Het toont de bloei én de ondergang van een vooraanstaande industriesector. De cultureel-historische betekenis van het archief overstijgt het lokale en regionale niveau, want Boelwerf was samen met Cockerill Yards Hoboken decennialang de voornaamste bouwer van grote zeeschepen in België.
Zowel inzake vooruitstrevende bouwtechnieken als op het vlak van infrastructuur en menselijke knowhow behoorde Boelwerf na de Tweede Wereldoorlog tot de absolute wereldtop. Terecht mag het Boelwerfarchief gerekend worden tot de industriële kroonjuwelen van het Rijksarchief, niet het minst omwille van de indrukwekkende foto- en bouwtekeningencollectie.
Intussen is het bedrijfsarchief geïnventariseerd en heeft een gevarieerd en internationaal publiek de weg naar het archief gevonden. Behalve historici, heemkundigen en genealogen wordt het druk geraadpleegd door rederijen, zeelui, scheepsspotters, maquettebouwers en maritieme erfgoedverenigingen. De grote vraag vanwege de erfgoed-community bewijst dat het Rijksarchief in het verleden de juiste keuze heeft gemaakt en dat de gedane investeringen met betrekking tot ontsluiting en valorisatie verantwoord en lonend zijn.
